“Elkarri eusten, ikasten eta bereizten ari garenak geu gara. Niretzat, laguntza eta ikaskuntza horien artean, funtsezkoa da Nazareteko Jesusen Ebanjelioaren inspirazioa, kalkulu interesaturik eza, doakotasuna pertsona ahulenen bizitza proiektatzeko orduan, ahal den guztia emateko orduan”.
Ezer baino lehen, zorionak Espetxe Meritu Sozialaren Zilarrezko Domina eman zizutelako espetxe agintariek, Martutenen zortzi urtez espetxe-kapilau izan ondoren. Zer esanahi du Martin Iriberrirentzat domina honek?
Eskerrik asko! Beti esan izan dut ez dela fidatu behar dominak jasotzen dituzten pertsonekin, baina kasu honetan gizarte inklusiorako Loiolaetxea jesuita proiektuarentzat, Donostiako Elizbarrutiko Gizarte Pastoraltzako boluntarioen taldeentzat eta, bereziki, Martuteneko kartzelan askatasunik gabe dauden pertsonentzat eta haien familientzat da. Guztiok batera “elkartasun-komunitatea” osatzen dugu, eta horrek nolabaiteko aintzatespena merezi du. Azaldu dudan bezala bizi dut, eskerrik asko zorionak emateagatik.
Ildo horretan, nola bizi izan duzu askatasunik gabe dauden pertsonei laguntzeko, harrera egiteko eta gizarteratzen laguntzeko esperientzia?
Loiolaetxeko jesuiten komunitatean 20 urte daramatzagu bizitza partekatzen bizitza duin, aske, gero eta askeago eta osoago baten proiektuak berrabiarazi edo batzuetan ia lehen aldiz hasten dituzten pertsonekin, gizon eta emakumeekin. Ahalegin handia egiten dute eta askotan konprometitzen dituzte horretan geratzen ez zaizkien indarrak ere, eta horren lekuko izatea oparia eta pribilegioa da niretzat, bide horretan partekatzen ditugun zailtasun eta larritasun ugarien gainetik. Hartu eta ematea da eta horrek osatzen du nire esperientzia kristau eta herritarra. Grina eta berpizte asko daude urte hauetan guztietan, eta arrasto ezabaezina utzi didate, eta horrek orientatzen nau nire bizitzako une askotan.
Oso gazte hasi zara giza eskubideen defentsan, indarkeriaren biktimen arretan, espetxeratuen harreran eta gizarteratzean eta migratzaileen arazoetan parte hartzen. Zein unetan sentitu duzu zure bizitza konpromiso sozial horretara bideratu beharra?
Beno, nik plurala erabiltzen dut. Hau da, Jesusen Lagundia eta Eliza dira konprometituak. Ni konpromiso horren zati txiki bat besterik ez naiz, eta horrela bizi dut. Elkarri eusten, ikasten eta bereizten ari garenak geu gara. Niretzat, laguntza eta ikaskuntza horien artean, funtsezkoa da Nazareteko Jesusen Ebanjelioaren inspirazioa, kalkulu interesaturik eza, doakotasuna pertsona ahulenen bizitza proiektatzeko orduan, ahal den guztia emateko orduan. Nik neuk sentitzen dut 50 urterekin askoz gehiago dela itzuli behar dudana inork zor didana baino. Nire bizitzan mantra bat da, ez dakit jesuita bezala, hiritar bezala, jaso dudan beste eman ahal izango dudan. Orduro saiatzen naiz, egunero, hilabete guztietako egun guztietan, nik beste pertsonalki edo “sozialki” jaso ez dutenei itzultzen.
Zer gomendatuko zenieke Deustuko Unibertsitateko alumni-ei, pandemiaren ondorengo aroan planteatzen diren erronka sozial desberdinei, berri eta areagotuei, aurre egiteko?
Beno, bada, aurreko galderan esan dudan bezala, San Inaziok dioen bezala “jasotako beste onura” itzultzea da kontua. Eta Euskal Autonomia Erkidegoko eta Nafarroko Alboan gobernuz kanpoko erakunde jesuita modura, asko baloratu nahi dut Alumnik Unibertsitatearekin partekatzen ditugun justizia globaleko bost kausa handiei emandako babesa: eraldaketa dakarren hezkuntzarako eskubidea, giza mugikortasunaren duintasuna, migrazioak, justizia sozioingurumenekoa, genero ekitatea eta herritarren parte-hartzea. Dagoeneko baditugu Alumni pertsonak gure boluntariotzan, herritarrak sentsibilizatzeko lanari eusten Bilbon, Donostian eta Gasteizen, baita garapen ekonomikoko proiektuen eta bestelakoen lan teknikoan laguntzen ere. Baita bazkide gisa ere, beren babes ekonomikoarekin, baina elkarren arteko lankidetzak gora egin behar du. Alumni osatzen duzuenok gure proposamenen preskriptore eta solaskide izan zaitezkete enpresa, administrazio publiko eta ikerketa taldeekin, alumni bat dagoen lekuan Alboan ere badago. Zuen proposamenen zain gaude!
Amaitzeko, eta eskerrak emanez zure denbora eskaintzeagatik, Debako ikasgeletan egon zineneko zein oroitzapen dituzu?
Ba oso atseginak nola ez. Oso irakasle inspiratzaileak eta filosofiarekin, teologiarekin, soziologiarekin, euskararekin eta ETAren indarkeriaren eta indarkeria guztien aurkako borrokaren garai sozialekin oso konprometitutako ikasleak. Deustuk gaitasunetan, irakaskuntza-programetan, graduondokoetan eta abarretan ematen dituen erantzun berriek, egoki bada, zerbitzatzen dugun gizarteari aurpegia ematen jarraitzea nahiko nuke.
