Juan Carlos Duque Ametxazurra
2020a annus horribilis bat izan zela esatea begi-bistakoa da. Ustekabeko faktoreak – ustekabekoagatik – eta pandemiaren hedapen azkarrak mugak ixtea, milioika pertsona konfinatzea, burtsak amiltzea, ekoizpena geldiaraztea, munduko kontsumoa jaistea eta lehengaien merkatu globalen banaketa gelditzea, helmuga turistikoak bertan behera uztea, aireko eta itsasoko joan-etorriak, kirol-jarduerak, lanagatik edo ikasketengatik lekualdatutako pertsonak aberriratzea¹… eragin zuten.
Uda ostean, urte bereko azken lauhilekoari aurre eginez, Europan dena txertoen etorrerarekin konponduko zela eta epe laburrean gure ohiko bizimodura itzuliko ginela uste genuen. Akats larria. 2020. urtearen amaieran eta 2021. urte osoan zehar birusaren aldaerak ezagutu ditugu (12 orain arte)², prebentzio-neurriei eustearen erlaxazioa eta txertoak emateko plangintza heterogeneoa herrialdeei, dosiei, epeei eta adin-tarteei dagokienez, txertoa jasotzea baztertzen duten herritarren sektore zabalen erabakiak areagotuta. Europar Batasuneko azken hilabete eta erdiko zifrek beren kabuz hitz egiten dute.
Horrez gain, 51³ herrialde daude, 2021eko irailean txertatutako biztanleen % 10era iritsi ez zirenak. Helburu hori ezarri zuen nazioarteak pandemiari aurre egiteko. 51 herrialde horietatik % 76 -4tik 3- Afrikan daude, bederatzi (% 18) Asian eta hiru (% 6) Latinoamerikan eta Kariben. Mendebaldeak COVID-19aren aurkako behar baino txerto gehiago pilatu ditu, eta ez ditu soberakinak herrialde pobreenekin partekatu nahi.
Orain arte, tamalez, ezer gutxi aldatu dugu 2020a baino lehen ginen moduari dagokionez. Gure mendebaldeko garbia eta aseptikoa ez zela uste genuen bezain garbia, ezta aseptikoa ere, eta, gainera, gure harrotasunari esker, ez gara gai ulertzeko munduko herrialdeen % 26k ez badu lortzen bere txertaketa-tasa handitzea gainerakoekin sinkronizatuz, erreserborio bat sortuko dugula, guztion kalterako egoera iraunaraziko duena. 2021eko abenduan, munduko biztanleriaren % 46 pasatxok jaso du txertaketaren jarraibide osoa.
Laurogeiko hamarkadaren erdialdean, ERASMUS programa abian jarri eta Schengengo ituna sinatu genuenean -azken hori 1995ean indarrean sartu bazen ere-, Europan herritarren mugikortasun askea sentitu genuen Batasuneko estatu kideen artean. 2007tik aurrera, mugikortasun hori Europako Erkidegokoak ez diren hirugarren herrialdeetara zabaldu zen. Hasiera-hasieratik, bederatzi milioi pertsonak baino gehiagok hartu dute parte ERASMUS eta ERASMUS+ programetan, eta argi geratu da nazioarteko mugikortasunak denei dakarzkien onurak, bai ikasketak egiteko, bai lan-merkatuan sartzeko. 2020an, mugikortasun hori guztia etenda geratu zen, eta esperientzia hori kendu zitzaien pertsona askori.
Bestalde, 2020a baino lehen, Asiako, Afrikako, Latinoamerikako eta Karibeko munduko gune batzuetara bidaiatzen zenean, ezinbestekoa zen eskualde horietako gaixotasun endemiko batzuen aurkako txertoa hartzea: malaria, dengea, sukar horia, kolera, B hepatitisa, besteak beste. 2020az geroztik, Covid-19a eta beste gaixotasunak nahi bezala desagertu eta murriztu ez diren eskualdea bihurtu da lur guztia.
Mendebaldeko pertsonak beren kalteberatasunaz eta hauskortasunaz jabetu diren honetan, ezin diogu bizitzeari utzi, ezta mundu hobea, batuagoa eta elkarrekin egiteko dugun beharraz kontzienteagoa eraikitzen saiatzeari ere. 2020 osteko munduak eskatuko du txertoa jartzea, maskara erabiltzea, prebentzio-neurriak errespetatzea… Planetan bizi garen guztiok ardura har dezagun ahalegin horretan, eta elkarrekin lan egin dezagun gure etxe komuna ederra eta bizitzeko modukoa izan dadin.
¹ Duque, Juan Carlos (2020, otsailak 28). Algo no me cuadra… 2021eko abenduaren 12an berreskuratua: https://blogs.eitb.eus/inteligenciaemocional/2020/02/28/algo-no-me-cuadra/
² CDC (2021, abenduak 1). Clasificaciones y definiciones de las variantes del SARS-CoV-2. 2021eko abenduaren 12an berreskuratua: https://espanol.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/variants/variant-classifications.html
³ Gutiérrez, Icíar / Oliveres, Victòria, (2021, irailak 30). 51 países no han llegado ni al objetivo de vacunar al 10% de su población contra la COVID-19. El Diario.es 2021eko abenduaren 12an berreskuratua: https://www.eldiario.es/internacional/51-paises-no-han-llegado-objetivo-vacunar-10-poblacion-covid-19_1_8354085.html
Azaleko argazkia: Sung Jin Cho Unsplashen
Goiburuko argazkia: Muhammad Aziz Ali Mutia Unsplashen
