Nuria Ortiz Marqués
Osasun Zientzien Fakultateko Dekanoa
Psikologiako doktorea 09. Prom.
Abian jarri eta bost urtera, Deustuko Unibertsitateko Medikuntzako Gradua errealitate sendo eta aitortua da. Asmo handiko proiektu gisa hasi zena campuseko bizitzan erabat integratutako gradua da, gizartean eragina izateko bokazio argia duena.
Gaur egun, ohituta gaude medikuntzako ikasleak kliniketan mantal zuriak jantzita ikustera, bai eta unibertsitateko hainbat espaziotan osasuna sustatzeko eta prebentzioko kanpainetan ikustera ere.
Lehen promozioa amaitzear zegoela, Nuria Ortiz Osasun Zientzien Fakultateko dekanoarekin hitz egin genuen gure Unibertsitatean mugarri den titulazioaren ibilbideari, lorpenei eta etorkizuneko erronkei buruz.
Bost urte geroago, lehen promozioa graduatzeko zorian dagoela, zer balantze egiten duzu etapa horri buruz? Zer antz du egungo egoera honek gradua martxan jartzean amesten zenutenarekin?
Egiten dugun balantzea positiboa eta asegarria da. Duela bost urte, erraza ez zen bideari ekin genion, baina oso ilusionagarria zen egungo gizartearen beharrei erantzungo zien Medikuntzako Gradu bati hasiera ematea, irakaskuntza akademikoaren bidez ez ezik, konpromiso etiko eta eraldatzailearen bidez ere.
Begirada integrala duten medikuak prestatu nahi genituen, profesional trebeak, baina baita sentsibilitate soziala duten pertsonak ere, medikuntza besteen zerbitzura dagoen bokazio gisa ulertzeko gai direnak. Gaur egun, lehen promozioa graduatzeko zorian ikustean, esan dezakegu amets hori benetako itxura hartzen hasi dela. Gure ikasleen pentsatzeko moduan ikusten dugu, taldean lan egiteko moduan, kritikoki hausnartzeko moduan, aktiboki entzuteko moduan eta ingurunearekin konprometitzeko moduan.
AOI (Arazoetan Oinarritutako Ikaskuntza) metodologia funtsezko elementua izan da prozesu honetan. Deustuko Unibertsitateak ikaskuntza eredu aktibo, parte-hartzaile eta ikaslea ardatz denaren aldeko apustua egin zuen hasieratik, non benetako arazoek ezagutzaren eragile gisa jokatzen duten. Elkarrizketan, ikerketa autonomoan, lankidetza-lanean eta diziplinarteko integrazioan oinarritutako ikasteko modu horri esker, ikasleek gaitasun klinikoak ez ezik, praktika mediko humanizatu baterako beharrezkoak diren komunikazio, etika eta harremanetako trebetasunak ere garatu ahal izan dituzte.
Asmoa ez zen ikasteko metodologiaren eredu tradizionalak errepikatzea, baizik eta Deustuko Unibertsitatearen balioekin lerrokatutako proposamen akademiko bat eraikitzea. Horregatik, gure ikasleek espero genuenaren antz handia dute, ezagutza medikoan trebeak izateaz gain, praktika profesionaletik zaintzearen, laguntzearen eta eraldatzearen zentzu sakona ulertzen baitute.
Medikuntzako Gradua abiaraztea ez zen erraza izan, eta mugarri handia izan zen Unibertsitatearentzat. Egindako bidean pentsatzen baduzu, zein une nabarmenduko zenituzke bereziki gogorrak… eta zeintzuk bete zaituzte harrotasunez?
Deustuko Unibertsitatean Medikuntzako Gradua bezalako gradu berritzaile bat abian jartzea erronka garrantzitsua izan zen, batez ere AOI bezalako metodologia aktibo baten alde egindako apustu irmoagatik. Metodologia horrek rol desberdinak betetzen dituzten irakasleak, gaitasunak garatzeko espazio egokiak eta sakonki inplikatzeko prest dauden ikasleak eskatzen ditu. Une zailak izan arren, badira harrotasunez betetzen gaituzten beste asko, hala nola ikasleak beren ikaskuntza-prozesuaz jabetzen ikustea, kasu klinikoak sakonera etikoarekin nola eztabaidatzen dituzten ikustea eta ikasitakoa inguruko errealitatearekin nola lotzen duten ikustea.
Gaur egun, ohikoa bihurtu da ikasleak kliniketan mantal zuriekin edo campusean osasun-kanpainak sustatzen ikustea. Zer esan nahi izan du zuretzat eta Unibertsitatearentzat presentzia ikusgarri eta konprometitu hori integratzeak?
Praktiketako zentroetan ikasleen presentziak eta tutore klinikoengandik jasotzen dugun feedback positiboak, bai eta campuseko kanpainetan ikusteak ere, campuseko egunerokotasunean integratuta, indarberritu eta animatu egiten du profesional konprometituak prestatzen jarraitzeko. Duela denbora gutxi klaustrora hurbiltzeko aukera izan nuen, ikasleen aldetik bizi-ohitura osasungarriei buruzko aholkuak jasotzeko eta tentsioa hartzeko. Transmititzen duten ilusioa da fakultateko klaustroa eta, bereziki, medikuntza saileko klaustroa aurrera jarraitzera eta ditugun erronkei gogotsuago aurre egitera bultzatzen gaituena. AOI metodologiak berak ikasleen inplikazio aktiboa sustatzen du eta horrek esan nahi du ez dutela ikastera itxaroten, baizik eta ulertu, esku hartu eta hobetzeko bidea bilatu nahi dutela.
Unibertsitate bakoitzak prestakuntza eskaintzeko era bat du, bere zigilua. Esango zenuke Deustuko ikuspegia gehiago nabaritzen dela etorkizuneko profesional horien prestakuntzan?
Deustuko Unibertsitatea garen aldetik, gure ikasleen prestakuntza integralarekin konprometituta sentitzen gara, arlo akademikotik haratago. Gure ikuspegiaren ezaugarria da profesional trebeen garapena, ez bakarrik haien jakintza-arloetan, baita begirada humanizatzailean, konpromiso etikoan eta gizarte-erantzukizun handian ere.
Gure ikasleek praktikak egiten dituzte ospitaleetan, osasun-zentroetan eta beste osasun-erakunde batzuetan, eta horri esker, ikasitakoa aplikatzeaz gain, ingurune profesionalaren ikuspegi erreala eta zuzena lor dezakete. Era berean, tresnak eskaintzen dizkiegu beren esparruan lider bihur daitezen, osasunean erronka konplexuei aurre egiteko prestatuta.
Gainera, nazioartekotzea eta diziplina ugariko ikuspegia gure zigiluaren parte dira. Trukeko hitzarmenen bidez, gure ikasleek erakunde akademikoekin lankidetzan aritzeko aukera dute nazioarteko praktikak egiteko, eta horrek osasunaren ikuspegi globala ematen die. Ikasgelen barruan, berriz, diziplinen arteko lankidetza sustatzen dugu, gure ikasleek osasun-arazoen eta irtenbide posibleen ikuspegi holistikoa gara dezaten ahalbidetuz.
Azkenik, Medikuntzako Graduan apustu sendoa egin da familiako eta komunitateko medikuntza espezialitatearen alde, gure ikasleen aukera argia izan dadin arlo horretan espezializatzea. Graduko ikasle guztiek familiako eta komunitateko medikuntzako ikasgai bat ikasten dute, eta gaur egun zenbait ikaslek espezialitate horren aldeko joera argia dutela iruditzen zaigu. Une honetan, profesional horien falta oso agerikoa da, eta beharrezkoa da ikasleengan espezialitate horrekiko interesa azaleratzea.
Nola eboluzionatu du Medikuntzako Graduaren pertzepzioak merkaturatu zenetik? Zer transmititzen dizuete familiek, ingurune profesionalak… eta ikasleek beraiek?
Graduaren pertzepzioa indarra eta ospea hartuz joan da, ikaskuntza aktiboan oinarritutako prestakuntza-eredu sendotzat hartzen delako. Familiek eta profesionalek positiboki baloratzen dute AOI metodologiak ikaslearen heldutasun akademikoan eta pertsonalean duen papera. Batzuetan jakinarazten digute gure ikasleak gogoeta-zaleagoak, enpatikoagoak eta prestatuagoak direla egungo osasun-sistemaren errealitate konplexurako.
Etorkizunari begiratzen diozunean, zer urrats edo proiektu berrik pizten zaituzte bereziki gradua eta haren eragina indartzen jarraitzeko?
Etorkizunari begira, AOI metodologia ardatz egituratzaile gisa behar bezala garatzen jarraitu nahi dugu, simulazioaren eta tresna teknologiko berrien integrazioan aurrera eginez.
Garapen teknologiko handiko Ospitale birtual bat dugu, ikasleek egoera klinikoei benetako pazienteentzat arriskurik hartu gabe erabili ahal izateko, eta diagnostikoak, esku-hartzeak eta erabakiak ingurune seguru batean hartzeko aukera izateko. Horren barruan sartzen dira larrialdien simulazioa, egoera konplexuak edo oso ohikoak ez direnak, eta zenbait patologia, praktika kliniko errealean maiz agertzen ez direnak.
Zure ustez, zer paper bete dezake Alumni komunitateak Medikuntzako Graduaren etorkizunean? Nola irudikatzen duzu sare hori ikasleen belaunaldi berriei laguntzen, inspiratzen edo laguntzen?
Alumni komunitateak etorkizunean gure metodologia indartzen lagundu ahal izango du, praktika klinikoko benetako kasuak, esperientzia klinikoak eskainiz edo tutoretzetan eta aholkularitzetan parte hartuz. Gradua irakaskuntza-eredu berritzaile batekin eta AOIen bizipenarekin ikasi izanak (metodologia zorrotza baina eraldatzailea) gidari bikainak bihur daitezke atzetik datozenentzat. Imajinatu dezaket Alumni komunitatea gure graduaren ezaugarri den ikasteko espiritu aktibo, kritiko eta konprometitu hori bizirik mantentzen laguntzen.
Eta amaitzeko, zer mezu partekatu nahi zenieke Alumni komunitatekoei, Medikuntzako Gradua lehen promozioarekin fase berri batean sartuko baita, mundu profesionalera irtetear?
Lehenik eta behin, eskerrak eman nahi nizkioke elkarrizketa honetan parte hartzeko gonbiteagatik eta Alumni komunitateari Deustuko Unibertsitateko Osasun Zientzien Fakultateko Medikuntzako Graduaren garapenaren berri eman ahal izateagatik.
Alumni komunitatearentzat aberasgarria da jakitea laster komunitatea askotarikoagoa eta aberasgarriagoa izango dela, Medikuntzako ikasleak eta Fakultateko gainerako graduetakoak lan-munduan eta Alumni komunitatean sartu ahala.
